Никоҳ ёши қанча

• 

Ҳар нарсанинг табиий бир ўлчови бордир. Ўлчовсиз иш ҳеч вақт фойда бермайди. Никоҳнинг ҳам маълум вақти бўлиб, ундан олдин ёки кеч қолиш тиббий ва ахлоқий жиҳатдан зарралидир. Никоҳ вақтида эр иблан хотин орасида ёш эътиборига қараб мувофиқ бўлиш табиий бир ишдир. Табиатга хилоф бўлган никоҳ, ҳақиқий никоҳ бўлмай, балки ёлғиз расм-русумдангина иборат бўлиб қолади. Бундай никоҳларга никоҳ дейишдан кўра низо ва ўкинч, бўлмаса тижорат дейиш муносиброқ бўлади. Воқеан қари бир кимса, ўзининг бойлиги сабабидан ёш бир қизни никоҳ қилиб олиши, пул кучи билан бир қизнинг кўнглини эмас, балки ёшлигини сотиб олади.
Бу иш қонун назаридан хиёнат бўлмаса-да, ахлоқ назарида хиёнатдир. Қари кимса билан ёш бир қизнинг табиатлари орасида табиий хилофлик бўлганидан ораларида бирлик ва иттифоқ бўлмайди.
Никоҳ учун табиий бўлган ёш эрларда йигирма билан қирқ орасида, қизларда ўн саккиз билан ўттиз орасидадир. Эр билан хотун орасидаги фарқ ўн ёшдан ортиқ бўлмаслиги керак. Фақат зарурат юзасидан бундан мустасно бўлиши мумкин.
Ўлим вақти маълум эмас. Кўпинча ёшларнинг кўмиш жанозаларини қарилар кузатиб борганлари кўрилса ҳам, ўлим навбати ёшлардан аввал қариларгадир. Бундай бўлган тақдирда, эллик ёшлик одам эрга тегувчи ўн саккиз ёшли қиз, ўн йилдан сўнг бир ишга ярамайдиган қария билан ёш болалар машаққатини ўз устига олган бўлади. Тажрибаларга кўра, саломат баданли-ю қутли кимсаларнинг болалари ҳам кўп вақт саломат бўлиб, заифу қари кимсалардан туғилган болалар хаста-ю заиф бўладилар.